15 SEPTEMBER 2024

Vorige week, tijdens één van de laatste diensten bij het ziekenhuis, kwam er een gefrustreerde man bij mij aan de balie. Hij wilde niet dat zijn gegevens opgeschreven werden en weigerde zijn geboortedatum te geven, omdat hij ons niet vertrouwde. Ik vertelde hem dat zijn gegevens nodig waren om uit te zoeken waar hij zich moest melden voor de afspraak. Hij gaf aan dat het onzin was en drong erop aan dat ik hem de weg wees. Zijn wenkbrauwen waren gefronst, zijn kin omlaag en hij keek mij indringend aan. Toen ik hem vertelde dat ook de artsen zijn gegevens nodig hadden om hem verder te helpen, weigerde hij nogmaals en begon hij mij uit te schelden:

''EIKEL, KLOOTZAK, NIETSNUT!''

Ik heb de man de deur gewezen en dat was het einde van onze interactie. Hierna heb ik deze man niet meer gezien, maar de woordenwisseling bleef in mijn hoofd zitten: Ben ik een eikel, een klootzak en een nietsnut? Een gemakkelijk antwoord op deze vraag is: ‘Nee, natuurlijk niet! Ik ben een vrolijke, nette en geduldige jongen die mensen met respect behandelt.’

Maar als je deze man zou vragen naar zijn mening over de man achter de balie, zou hij een heel ander antwoord geven. Waarschijnlijk heeft hij zijn vrouw thuis nog verteld wat een waardeloze vent bij het ziekenhuis bij de receptie werkte: een onbehulpzame man die hem niet eens de weg wou wijzen. De kleine rol die ik in zijn leven heb gespeeld was een andere dan de rol van begripvolle, vrolijke en behulpzame man.

Er bestaat dus een andere versie van mij in de beleving van deze man, een Eikel-Olaf.

Zo hebben wij allemaal eenzijdige en incomplete beelden van andere mensen, gebaseerd op uiterlijk, woordgebruik en het eerste onderlinge contact. Zoals wanneer je naar de supermarkt gaat en vriendelijk begroet wordt door de jonge caissière met haar haren los: ‘Dat is een vrolijke dame.’ of wanneer een kale man in een dikke auto je geen voorrang geeft: ‘Arrogante klojo’.

Dat is natuurlijk niet alles dat deze personen zijn: zij hebben familie, vrienden en collega's bij wie zij zich allemaal op een andere manier gedragen. Hoe dichter je bij iemand staat, hoe meer kanten je van iemand ziet en hoe genuanceerder en veelzijdiger een persoon wordt. Mijn partner Carla kent kanten van mij waarvan ik liever niet heb dat haar ouders dit leren kennen, zoals mijn ongeduldige kant of de kant die graag fanatiek meerapt met de muziek van Lange Frans.

Ook is de kant die mensen van je zien afhankelijk van heel veel verschillende aspecten, zoals de omgeving waar je je in bevindt: voel je je veilig om jezelf te laten zien, of maak je je klein?, Heb je goed geslapen of hadden de buren een feestje? Heb je vertrouwen en zin in hetgene dat er van je verwacht wordt? Met welke mensen heb je te maken?

Het is een leugen om te zeggen dat ik betrouwbaar of een goede vriend ben, ondanks dat dit eigenschappen zijn die ik mijzelf graag toeschrijf. De aan - of afwezigheid van deze kwaliteiten is afhankelijk van wat mijn eigen houding is naar de situatie of persoon.

Er zijn vrienden voor wie ik alles doe: op berichten van deze mensen reageer ik snel, schuif ik in mijn agenda om een afspraak door te laten gaan en daar spring ik midden in de nacht voor op de fiets wanneer ze bellen dat ze kramp hebben. Zij krijgen de volledige Olaf-experience, of ze het nou willen of niet. Dit is niet voor al mijn vrienden het geval. Sommige mensen moeten veel meer moeite doen om bij mij in de agenda te komen, omdat ik zo’n druk leven heb. Regelmatig ontvang ik een ‘????’ van vrienden omdat ik tijdens het lezen van het bericht op de fiets zat en dacht: ik reageer later wel even. Laatst is mijn broertje verhuisd en ik heb niet geholpen bij het verhuizen: ineens was hij gewoon verhuisd.

Belangrijk om te vermelden over de voorgaande alinea is dat het een niet beter - of slechter is dan het ander. Beide kanten zijn er en beide kanten zijn deel van ons. Om het ene na te streven en het andere uit te sluiten is onmogelijk. Het is een kwestie van accepteren dat je niet voor iedere situatie en ieder persoon de allerbeste versie van jezelf kan zijn, en zelfs als je je ‘beste versie’ bent, kun je niet zeker zijn of deze versie wel gewaardeerd wordt door de ander. Misschien vind jij dat jouw beste versie altijd positief en energiek is, maar komt dit op de ander over als naïef en overdreven. Je kan het idee dat een ander persoon over je heeft niet veranderen.

“Ze noemen mij de woordensmit, ze noemen mij de goochelaar

Ze noemen mij die lange, ze noemen mij de tovenaar

Ze noemen mij een teringhond

Ze noemen mij een nette klant

Ze hebben allemaal gelijk,

Wie is de echte Frans?”

-Lange Frans, Bontjassen In De Sauna, 2023.